رودخانه طرق با تصاویر
torogh River
وضعیت رودخانه طرق
- رودخانه طرق از امیختن دو رودخانه کم عرض و کوهستانی بنام های رودخانه سربرج و رودخانه مغان (نام محلی این دو رودخانه کال سربرج و کال سوزو است) در حوالی روستای کرتیان تشکیل شده است
- طول رودخانه طرق از ارتفاعات تا ریزشگاه 32 کیلومتر میباشد (منبع:مهندس عباس جعفری،”گیتا شناسی ایران”)
- شیب متوسط 3/4% مسیر کلی شمال خاوری (منبع:مهندس عباس جعفری،”گیتا شناسی ایران”)
میزان ابدهی رودخانه طرق
رودخانه طرق در تابستان تا فصل هفت که معمولا باغات از ریزابه های ان برای ابیاری باغات استفاده میکنند کم اب و در قسمتهایی خشک میگردد
میانگین ابدهی سالانه 20 میلیون متر مکعب در ایستگاه کرتیان میباشد (منبع:مهندس عباس جعفری،”گیتا شناسی ایران”)
سرچشمه رودخانه طرق
- سرچشمه رودخانه طرق رشته کوه بینالود در 32 کیلومتری باختری مشهد میباشد ارتفاع سرچشمه 2600 متر است (منبع:مهندس عباس جعفری،”گیتا شناسی ایران”)
- اب شدن تدریحی برف در کوهستان ها در فصلهای بهار و تابستان و بیرون امدن از دل زمین در سرچشمه های رشته کوه بینالود ازمنابع اصلی اب رودخانه طرق میباشند
ریزابه های رودخانه طرق
رودخانه طرق از امیختن و بهم پیوستن دو رودخانه اصلی سربرج (کال سربرج) و رودخانه مغان (کال سوزو) تشکیل شده است ولی جریانات فرعی نیز به این دو رودخانه می پیوندند
ریزشگاه رودخانه طرق
- رودخانه طرق پس از ابیاری باغات اطراف در نهایت به بند(سد) طرق میریزد
- ارتفاع ریزشگاه 900 متر (منبع:مهندس عباس جعفری،”گیتا شناسی ایران”)
- اب اضافی پس از سد طرق و بند انحرافی طرق در انتها به کشف رود می پیوندد
وجه تسمیه رودخانه طرق
رودخانه طرق از شاخه های فرعی که هر کدام نام خود را دارند تشکیل شده است ولی چون در انتها و پس از بهم پیوستن به سد طرق میریزد بنام رودخانه طرق شناخته شده است طرق به معنی راه ها و جاده ها میباشد بنا بر متون تاریخی ناحیه طرق منزلگاهی مهم بوده است. این منزلگاه در گذشته در مسیر شاهراه تاریخی ابریشم قرار داشته است مسافرانی که از شهر های مرکزی و جنوبی ایران به مقصد شهر مشهد می امدند و یا بالعکس در این منزلگاه توقف داشتند منزلگاه طرق برای کاروان هایی که به قصد شهر مشهد می امدند اخرین منزل قبل از ورود به شهر مشهد بوده است
موقعیت مکانی(ادرس رودخانه)
رودخانه طرق از خط راس رشته کوه بینالود شروع میشود و با عبور از روستاهای مغان ،خانرود،اردمه و همچنین روستاهای مجد،تجر،سربرج و پس از عبور از روستای کرتیان به سد طرق میریزد این رودخانه در حوضه صحرای قره قوم ، درجنوب غربی شهر مشهد و در محدوده شهرستان بینالود(طرقبه شاندیز) واقع شده است
ادرس رودخانه طرق:
میدان گاراژدارها(میدان کوشش)،بلوار صبا،خیابان خلج،خلج 39(انتهای سیدی)،جاده خلج به سمت روستاهای پشت کوه های خلج (از کیلومتر 12 تا کیلومتر 32 خلج 39 جاده در کنار رودخانه واقع شده است)
طول و عرض جغرافیایی
این رودخانه در نقطه ای که به روستای کرتیان میرسد دارای مختصات جغرافیایی زیر است :
36°10’22.0″N 59°30’50.4″E
36 درجه و 10 دقیقه و 22.0 ثانیه عرض شمالی از خط استوا و 59 درجه و 30 دقیقه و 50.4 ثانیه طول شرقی نسبت به مبدا گرینویچ میباشد
موقعیت طبیعی رودخانه طرق
کوهستانی، در خط القعر دره
وضعیت اب و هوایی منطقه
معتدل،سردسیر
روستاهای مهم مجاور رودخانه طرق
در تقسیمات قدیم وزارت کشور این رودخانه در دهستان اردمه، بخش طرقبه شهرستان مشهد واقع بود ولی پس از جدا شدن طرقبه،شاندیز از شهرستان مشهد و تشکیل شهرستان مستقل بینالود این رودخانه در حوضه شهرستان بینالود واقع شده است و روستاهای مهمی که از سرچشمه تا ریزشگاه نزدیک این رودخانه میباشند عبارتند از:روستاهای مغان،خانرود(اسلامرود)،اردمه،مجد،تجر،سربرج و کرتیان
زبان روستاهای مجاور رودخانه طرق
روستاهای اطراف رودخانه فارس زبان میباشند و چون اکثر روستاییان ساکن این روستاها در شهر مشهد هم سکونت دارند لهجه انها مشهدی است
اقتصاد روستاهای مجاور رودخانه طرق
اقتصاد روستاهای اطراف این رودخانه بر مبنای کشاورزی،دامداری،باغداری میباشد
محصولات روستاهای مجاور رودخانه طرق
محصولات این منطقه مانند جاهای دیگر در شهرستان بینالود(طرقبه شاندیز) شامل:
- محصولات زراعی که اغلب گندم میباشد
- محصولات باغی (درختان میوه با محصولات سیب،گلابی،البالو،گیلاس،توت،گردو،بادام،الو،زردالو که هم به صورت تازه و هم بصورت خشک شده و یا دیگر فراورده هایی که از میوه درختان گرفته میشود مانند سرکه سیب مورد استفاده قرار میگیرند)میباشد
- درختان غیر از درختان میوه مانند چنار و سپیدار و……برای استفاده از چوب انها
- گوسفند در حوزه دامپروری
- در حوزه زنبورداری عسل
انگیزه سفر و محور های گردشگری منطقه
انگیزه سفر و محور های گردش در این منطقه :
- بهره مندی از منابع طبیعی و جاذبه های طبیعت (درخت های کهنسال،انواع پوشش گیاهی و گل های وحشی،حیات وحش منطقه)
- لذت بردن از چشم انداز ها (دامنه های بینالود،چشمه سارها،دره های با صفا)
- مشاهده سبک زندگی افراد بومی
- دیدار از جاذبه های فرهنگی و تاریخی
- ماجراجویانه (غار نوردی،کوهنوردی،دره نوردی،صخره نوردی و…)
مقصد های معروف گردشگری در این منطقه
- کوه های خلج
- هفت حوض
- غار مغان
- جنگل جیغ
مخاطبان محورهای گردشگری در منطقه
از تفرجگاه هایی است که به علت نزدیک بودن به شهر مشهد برای گروه های زیر مناسب میباشد:
- خانواده ها
- جوانان
- گروه های طبیعت گردی یک روزه (غارنوردان،کوهنوردان،صخره نوردان و….)
- گروه های دانشجویی
امکانات موجود دراین منطقه برای گردشگران
- جاده اسفالت میباشد
- حمل و نقل عمومی تا هفت حوض وجود دارد
- امکانات اقامتی در روستای مغان وجود دارد
- امکانات پذیرایی مانند غذاخوری ها،کافه در مسیر وجود دارد
- امکانات و خدمات بهداشتی وجود دارد
- مغازه سوپرمارکت وجود دارد
- برق و تلفن در روستاهای این منطقه وجود دارد
- اب لوله کشی،رودخانه و چشمه وجود دارد
- با وجود نزدیک بودن به شهر گاز ندارند
منبع:
مجتبی لطفی،”عکاس و پژوهشگر”