• محله چهار باغ،مناطق قدیمی مشهد،بافت تاریخی مشهد،قدیمی ترین محله های مشهد

تاریخی>محله های تاریخی>محله چهارباغ

محله چهار باغ

به دستور شاهرخ تیموری باغ و کاخ سلطنتی با شکوهی در غرب حرم ساخته میشود و بعدها این مکان به چهار باغ موسوم میگردد در اطراف این باغ محله ای والی نشین نیز بنام چهارباغ شکل میگیرد که محل سکونت اعیان و اشراف شهر مشهد میشود و تا پانصد سال و اوایل حکومت پهلوی حالت اعیان نشین خود را حفظ میکند علاوه بر وجود چهار باغ این محله دارای باغ ها و خانه های بزرگی نیز بوده است که هر کدام از این خانه ها در داخل خود باغ و فضای سبز داشتند

از باغ های موجود در این محله میتوان به باغ های زیر اشاره کرد:

  • باغ تولیت
  • باغ عنبر
  • باغ نصیر بگ اوف(نصیرزاده)
  • باغ حاج اقا خان هراتی

محله چهار باغ از محلات قدیمی شهر مشهد میباشد که قدمت این محله به قرن نهم و دوران شاهرخ تیموری می رسد

موقعیت مکانی محدوده محله چهار باغ در محیطی به مسافت 1.5 کیلومتر به شرح زیر میباشد:

ازشمال به خیابان شیرازی(بالا خیابان) و در مجاورت با تپل محله

از شمال غربی و غرب در مجاورت بازار مرکزی فعلی و کوچه تلفن خانه (مخابرات) و ادامه خیابان اخوند خراسانی تا چهار راه نادری و مجاورت با محله سراب و بالا خیابان(این محله قبل از کشیده شدن این خیابان به محله سراب متصل بوده است)

ازشرق به حرم

ازجنوب و جنوب غربی در مجاورت بازار بزرگ و کوچه شوکت الدوله و محله سرشور

کوچه های تاریخی محله چهار باغ عبارتند از :

  • کوچه شوکت الوله
  • کوچه پنجه
  • کوچه هراتی
  • کوچه امیر تیمور
  • کوچه دالان ملک
  • کوچه چهل پایه
  • کوچه قمی
  • کوچه میر علم خان
  • کوچه کنسولگری
  • کوچه حوض نو

خانه های تاریخی محله چهار باغ عبارتند از:

  • خانه کوزه کنانی با قدمت قاجار که زمانی کنسول گری امریکا بوده است
  • خانه ترکمنها
  • خانه مجتهد زاده

دولت ایالات متحده در خلال و پس از پایان جنگ جهانی دوم حضور پر رنگی در شهر مشهد داشت و مردم شهر مشهد بدلیل اقدامات انسان دوستانه و عام المنفعه ای که مسیونر های مذهبی امریکائی در عرصه بهداشتی،پزشکی و راه اندازی مدارس در پیش از ان انجام داده بودند پیش زمینه مثبتی از امریکائی ها داشتند امریکائی ها تا قبل از سال 1320 شمسی حضور سیاسی در این شهر نداشتند و بنا به گفته ارتور میلسپو مستشار امریکائی فعالیت رسمی دولت امریکا در مشهد در زمان ماموریت دوم او به ایران اغاز شد. دراسفند 1325 چند تن از متخصص های امریکائی به منظور مطالعه و تهیه نقشه اقتصادی به ایران امدند و وارد شهر مشهد شدند تعداد امریکائی ها در شهر مشهد و در سالهای پس از جنگ جهانی رو به فزونی نهاد  به همین دلیل امریکائی ها با توجه به جایگاه مهم شهر مشهد تصمیم گرفتند در این شهر کنسولگری تاسیس نمایند مقدمات تاسیس کنسولگری امریکا در شهر مشهد در بهمن ماه 1327 اغاز شد و در پانزدهم خرداد سال 1328 رسما کنسولگری امریکا در مشهد گشایش یافت محل استقرار کنسولگری امریکا در محله چهار باغ،کوچه پنجه و در متزل شخصی بنام کوزه کنانی بود نخستین نماینده سیاسی امریکا در مشهد جان هانری والتر بود که با سمت کنسولار وارد مشهد شد

بین بازار سرشور قدیم و بازار بزرگ و انتهای بازار فرش فعلی محله کوچکتری بنام محله سرسنگ وجود داشته است در این محله مسجد و حمامی تاریخی وجود دارد به نام مسجد و حمام شاه (حمام مهدی قلی بیگ)

حمام مهدی قلی بیگ:

حمام مهدی قلی بیگ از قدیمی ترین حمام های تاریخی شهر مشهد است. بر طبق وقف نامه، تاریخ ساخت این حمام 1037 هجری قمری میباشد. واقف این حمام مهدی قلی بیگ جانی قربانی میر اخور شاه عباس صفوی و از بازماندگان خانواده امیر ارغون بوده است این حمام به دلیل همجواری با مقبره امیر ملکشاه به حمام شاه شهرت می یابد در این محله علاوه بر حمام شاه حمام دیگری نیز به نام حمام نوروزی در گذشته وجود داشته است

  • کوچه پنجه به دلیل وجود یک اثر پنجه مورد احترام است
  • مسجدهای معروف بسیاری در این محله بودند که از جمله انها میتوان به مساجد حاج فرهاد،صدیقی ها،رضائیه،شاه،حوض نقاشی،الهادی و سلیمانی اشاره کرد
  • مدرسه علمیه سلیمان خان،مسجد صدیقی ها،خانه کوزه کنانی،مسجد و حمام شاه از مکان های تاریخی این محله میباشند
  • در گذشته در مجاورت این محله کاروانسراهای بسیاری بودند که از جمله انها میتوان به کاروانسراهای ملک،جعفرزاده و چوب بر ها اشاره کرد
  • این محله دارای حوض انبارهای تاریخی نیز بوده است که از جمله انها میتوان به حوض انبار نقاشی اشاره کرد

منابع:

1- علیرضا رضوانی،”در جستجوی هویت شهری وزارت مسکن و شهرسازی”

2-واحد نقشه برداری ارتش،”نقشه سال 1333 شهر مشهد”

3-دکتر یوسف متولی حقیقی،”تاریخ معاصر مشهد”

4-روابط عمومی سازمان کتابخانه ها،موزه ها و مراکز اسناد استان قدس رضوی

5-مجتبی لطفی،”عکاس و پژوهشگر”

نقشه گوگل محله چهارباغ

لطفا دیدگاهتان را با ما درمیان بگذارید

کلیه حقوق این مجموعه متعلق به سایت مشهد رخسار میباشد استفاده از مطالب و تصاویر سایت فقط در صورت ذکر منبع و درج لینک مستقیم به آن مطلب مجاز است